Pod pojęciem dziecięcej matematyki w przedszkolu kryje się nie tylko liczenie, dodawanie i odejmowanie ale również szereg innych czynności, które nie zawsze zaliczymy do matematycznych. Matematyka jest przedstawiana dzieciom jako proces poszukiwania, proces próbowania i popełniania błędów, w którym używanie metod i budowanie rozumienia pojęć dokonuje się poprzez rozwiązywanie problemów, a nie w drodze przekazywania zorganizowanej, ograniczonej wiedzy. Przyczynia się do rozwoju poznawczego i wzmacnia podstawowe umiejętności poznawcze, takie jak obserwacja, umiejętność reprezentowania danych, interpretowania ich, analizowania i syntetyzowania, ale też oceniania i realizowania zaplanowanych działań. Dzieci rozwiązując problemy, manipulując, doświadczając, eksperymentując stosują różne strategie, oceniają i weryfikują wyniki itp. Dzięki temu powoli stają się odkrywcami i krytycznymi użytkownikami wiedzy. Pokazujemy im od najmłodszych lat, że elementy matematyki odnajdujemy w życiu codziennym na każdym niemalże kroku.

Do dziecięcej matematyki na poziomie przedszkola należą:

• Orientacja w schemacie własnego ciała oraz orientacja przestrzenna (o tym obszerniej za tydzień)
• Rytmy – to wszelka regularna powtarzalność w czasie lub w przestrzeni. Dostrzeganie rytmu, jego odtwarzanie, kontynuowanie, przekładanie z jednej reprezentacji na drugą jest ważnym typem myślenia. Rytm pozwala orientować się w czasie, dostrzegać czasowy wymiar wydarzeń, rozwijać progresywne rozumienie czasu, zwłaszcza świadomość, że istnieje seria wydarzeń występujących w porządku czasowym. Rytmy są ważne w życiu człowieka. Regulują jego codzienne funkcjonowanie. Są to między innymi rytmy biologiczne. Najłatwiejszy do dostrzeżenia i dotyczący każdego człowieka jest rytm wyznaczany przez dni i noce oraz związane z nimi okresy snu i czuwania. Dostrzeganie – przemienność dnia i nocy, pór roku, cykle życia w przyrodzie, Ważnym jest tutaj układanie rytmów, kontynuowanie ich, wysłuchiwanie rytmów, przekładanie z jednego na inny np. słuchowy na wzrokowy, głośne liczenie: liczenie po dwa, po pięć itd
• Kształtowanie umiejętności liczenia, a także dodawania i odejmowania –obejmuje proces począwszy od liczenia konkretnych przedmiotów (misiów, samochodów) przez liczenie na palcach aż do rachowania w pamięci. Najpierw dziecko wyodrębnia z otoczenia (wzrokiem, gestem, ruchem) to, co chce policzyć, potem dotyka lub wskazuje przedmioty i określa je liczebnikami. Często na rytm dotykania nakłada się rytm oddechu i rytm bicia serca, dlatego niektórych przedmiotów dotyka więcej niż jeden raz. W miarę ćwiczenia dziecko dąży do tego by na jeden liczony przedmiot był jeden gest wskazujący i jeden wypowiedziany liczebnik. Dorośli nie zdają sobie sprawy, ile ćwiczeń potrzeba, by potrafiło określić liczebnikiem ilość policzonych przedmiotów. Dziecko musi wiedzieć, że ostatni wypowiedziany liczebnik ma podwójne znaczenie: oznacza ostatni liczony przedmiot i określa liczbę policzonych przedmiotów.
• Wspomaganie rozwoju operacyjnego rozumowania - celem jest tu dobre przygotowanie dziecka do zrozumienia pojęcia liczby naturalnej. Nauczanie matematyki koncentruje się wokół pojęcia liczb naturalnych i działań matematycznych. Początkowo dzieci przeliczają przedmioty, którymi manipulują i wymawiają liczebniki z próbą jednoczesnego szeregowania przedmiotów. Jest to jednak często liczenie mechaniczne, bez zachowania kolejności liczb. Dzieci mają tendencję do oceniania liczebności zbioru według wielkości przestrzeni, które zajmują elementy zbioru, oraz wielkości samych elementów należących do zbioru. Dla oceny stosunków ilościowych istotna jest liczba przedmiotów w porównywanych zbiorach, a nie przestrzeń i wielkość elementów zbioru. Niezbędne są, więc różnorodne ćwiczenia w porównywaniu, odwzorowywaniu i odtwarzaniu zbiorów. Ćwiczenia te powinny mieć charakter praktyczny: łączenie w pary (porównywanie czynnościowe) pozwala na określenie, czy w danym zbiorze jest mniej, więcej, czy tyle samo elementów. Działania takie należy prowadzić na zbiorach jednorodnych i różnorodnych.

• Rozwijanie umiejętności mierzenia długości, zapoznanie dzieci z wagą i sensem ważenia, mierzenia płynów - .wprowadzenie dziecka w sens pomiarów należy zacząć do tego, co dla niego jest najbliższe -od własnego ciała. Należy pomóc dziecku zauważyć to, co jest od niego większe (wyższe) od tego, co jest mniejsze (niższe), cięższe – lżejsze. Używać określeń: większy – mniejszy, dłuższy – krótszy, niższy – wyższy, grubszy – chudszy, lżejszy - cięższy; pozwolić by zmierzyło, zważyło (gdy mamy możliwość zabawy wagą), zbadało po swojemu, porównało dwa przedmioty, przyrównało siebie do innych osób czy przedmiotów. Zabawy te zawsze wiążą się z eksperymentowaniem, sprawdzaniem a zarazem rozwojem wewnętrznej motywacji do posiadania tej wiedzy

• Klasyfikacja – polega ono na dostrzeżeniu cechy lub cech, a następnie segregowaniu według tej cechy lub cech klasyfikowanych obiektów. Jest to wprowadzenie dzieci do zadań o zbiorach i ich elementach. Pierwsze zbiory związane są oddzielnie ze wspólną nazwą, dzieci układają np. piłki, klocki, lalki, samochody itp. Działaniom tym sprzyja wiele naturalnych sytuacji występujących w codziennym życiu dziecka, w czasie których dostrzega ono różne właściwości przedmiotów i według nich dokonuje podziału na kategorie. W tworzeniu zbiorów uwzględnia się wiele cech jakościowych takich jak: nazwa, przeznaczenie, sposób użytkowania, barwa, kształt, wielkość, długość, szerokość, wysokość, ciężar, grubość i wiele innych. Do porównywania różnych właściwości przedmiotów dziecko włącza umiejętność spostrzegania, obserwowania, uwagę i pamięć. W czasie porównania przedmiotów występuje analizowanie. Pojawiają się coraz bardziej złożone czynności umysłowe, które są podstawą kształtowania pojęć

• Układanie i rozwiązywanie zadań arytmetycznych oraz zapisywanie czynności matematycznych

–jest dalszym doskonaleniem umiejętności rachunkowych dzieci, stanowi przygotowanie do tego, co będą robiły na lekcjach matematyki w szkole, jednakże już w przedszkolu na podstawie historyjki obrazkowej rozwiązują proste zadania i zapisują symbolami matematycznymi ich treść

• Intuicje geometryczne –kształtowanie pojęć geometrycznych
•  Konstruowanie gier przez dzieci –hartuje odporność emocjonalną i rozwija zdolność do wysiłku umysłowego, ćwiczy naprzemienność i przestrzegania zasad https://kreatywnewrota.pl/szybka-gra-matematyczna/ 

Celem edukacji matematycznej w przedszkolu jest rozwijanie zdolności do poznawania rzeczywistości, stawiania hipotez, logicznego rozumowania, skutecznego wykorzystania różnych strategii i procedur matematycznych, rozwiązywania różnych problemów. Kształtowanie umiejętności matematycznych trwa wiele lat i powinno przebiegać zgodnie z naturalnym rozwojem umysłowym dziecka. Początkowo każde działanie matematyczne wykonywane przez dziecko dokonuje się w świecie fizycznym. Później nie musi już działać w oparciu o realne przedmioty, może wykonywać czynności w swoim umyśle. Do prawidłowości liczenia, klasyfikowania czy mieżenia i ważenia dziecko musi dojść w wyniku samodzielnych doświadczeń. Trzeba je zachęcać, pokazywać jak to zrobić, wspólnie się bawić, eksperymentować, odkrywać otaczającą nas rzeczywistość. W poniższych linkach można znaleźć inspiracje i w sposób bardzo kreatywny poćwiczyć umiejętności matematyczne.

https://mojedziecikreatywnie.pl/2017/03/wspieranie-edukacji-matematycznej-dzieci/

https://ekodziecko.com/category/edukacyjne/dziecieca-matematyka

https://dziecisawazne.pl/sensoryczna-matematyka/

Zachęcam do wspólnych zabaw

Anna Guz